Znaczenie etyki biznesu w zarządzaniu
Czym jest etyka biznesu i jakie
ma znaczenie w zarządzaniu?
Na to pytanie jest wiele różnych
odpowiedzi, ale i tak wszystko sprowadza się do jednego, otóż „Etykę biznesu można zatem definiować, jako
wskazówkę dotyczącą poszukiwania doskonałości człowieka w przedsiębiorstwie lub
po prostu jako wytyczne dotyczące jakości człowieka w biznesie” – wg
D.Mele: Business Ethics in Action. Seeking Human Exellence in Organizations.
Trochę skomplikowane, ale
jednoznacznie określające czym jest etyka biznesu. Zacznijmy jednak od
początku.
Pojęcie etyka
Etyka - dział filozofii, zajmujący się badaniem moralności
i tworzeniem systemów myślowych, z których można wyprowadzać zasady moralne.
Etyka bywa też nazywana filozofią moralną.
Celem etyki jest dochodzenie do
źródeł powstawania moralności, badanie efektów jakie moralność lub jej brak
wywiera na ludzi oraz szukanie podstawowych przesłanek filozoficznych, na
podstawie których dałoby się w racjonalny sposób tworzyć zbiory nakazów
moralnych. Poglądy etyczne przybierają zwykle formę teorii, na którą składa się
zespół pojęć i wynikających z nich twierdzeń, na podstawie których można
formułować zbiory nakazów moralnych. Teorie etyczne mogą być zarówno próbą
udowadniania słuszności funkcjonujących powszechnie nakazów moralnych, jak i
mogą stać w ostrej opozycji do powszechnej moralności, kwestionując zasadność
części bądź nawet wszystkich aktualnie obowiązujących w danym społeczeństwie
nakazów moralnych.
O etyce napisano niejedną
rozprawę, ale nie sama etyka jest tym, co chciałabym Wam przybliżyć. Ważnym i
obecnie coraz bardziej postrzeganym elementem zarządzania jest właśnie etyka
biznesu. Globalizacja, konkurencyjność, decentralizacja, rosnąca samodzielność
przedsiębiorstw w podejmowaniu działań zmierzających do maksymalizcji zysków
już nie jest celem samym w sobie. Wprowadzanie do biznesu norm i zasad
etycznych, to proces długofalowy, żmudny w przygotowaniu i we wdrażaniu jednak
dający poczucie bezpieczeństwa zarówno przedsiębiorstwom jak i pracownikom.
We współczesnym świecie – w
świecie biznesu - stosowanie norm etycznych powinno stać się jednym z głównych
priorytetów kadry kierowniczej. Znacie takie powiedzenie „Ryba psuje się od
głowy” – w biznesie jest podobnie, ale należałoby to powiedzenie przekształcić
na „Etyczny szef, etyczny pracownik”.
Wprowadzenie w przedsiębiorstwie
tzw. Kodeksu Etyki, w którym będą określone reguły i postawy ludzkiego
działania w biznesie, będzie świadczyło o tym, że przedsiębiorstwo jest uczciwe
i odpowiedzialne nie tylko względem pracowników, ale też całego otoczenia
zewnętrznego, tzn. kontrahentów, klientów, petentów czy w przypadku szpitali pacjentów.
Bycie moralnym, etycznym stwarza
pozytywny wizerunek przedsiębiorstwa i utwierdza w przekonaniu, że to jest ta
firma, do której będziemy z chęcią wracali. Etyka biznesu na równi powinna być
traktowana jak sama nauka o zarządzaniu szeroko pojętym.
Każdy z nas inaczej postrzega
zachowania etyczne, co dla jednego człowieka będzie etyczne, dla drugiego już
niekoniecznie. Pracownik zatrudniamy w przedsiębiorstwie ma za sobą już jakiś
bagaż doświadczeń nie tylko zawodowych. Dlatego ważne jest określenie norm
etycznych, które obowiązują w przedsiębiorstwie, aby nie stwarzać sytuacji
konfliktowych.
Etyka biznesu jest ściśle
związana z koncepcją społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, która to
zobowiązuje biznes do brania odpowiedzialności za swoje działania na
płaszczyznach:
- ekonomicznej – uczciwe prowadzenie
biznesu
- społecznej – działania wewnątrz
organizacji oraz na zewnątrz
- ekologicznej – ochrona środowiska.
Przedsiębiorstwo, które w swoich
działaniach odnosi się do wszystkich trzech płaszczyzn, jest świadome tego, że
łatwiej będzie w przyszłości osiągnąć zamierzone cele. Coraz częściej w mediach
i w prasie promuje się biznes, który realizuje się nie tylko ekonomicznie, ale
i duże znaczenie przykłada do społecznego wizerunku, a przede wszystkim do
działania ekologicznego.
W publikacji „Etyka w biznesie
jako podstawa jakości i efektywności organizacji w warunkach nowej ekonomii” E.
Skrzypek pisze: „… problem etyki w biznesie jest czymś pośrednim pomiędzy
sumieniem i rozumem. Jeśli zgodzić się z lansowanym często poglądem, że
podstawowym problemem biznesu jest skuteczność, to przesłanką biznesu jest
osiągnięcie zysku – cel ekonomiczny, a normy etyczne wówczas stają się balastem
w osiąganiu tego celu”.
W związku z powyższym nasuwa się
pewne spostrzeżenie, że w obecnych czasach największym problemem z etycznym
biznesem mają duże korporacje, w których zabijana jest etyka, moralność, gdzie
człowiek jest tylko trybem w maszynie, który po wyeksploatowaniu należy
wyrzucić. Korporacje nastawiane są na zysk, a cała reszta jest tylko dodatkiem.
Zysk jest zawsze mierzalny, aspekty społeczne i ekologiczne już nie koniecznie.