Motywacja, motywowanie, motywatory

„Jeśli chcesz aby ludzie zbudowali statek

Nie karz im zbierać drewna, lecz spraw by zatęsknili za bezkresnym morzem…”

Antoine de Saint-Exupery

          Ten cytat przywoływany jest w wielu publikacjach dotyczących motywowania. I nie sposób nie przyznać racji. Motywacja dla każdego człowieka jest bardzo ważna, motywacja sprawia, że człowiek jest w stanie podjąć działania, dzięki którym będzie mógł osiągnąć wyznaczony cel. I nie jest ważne czy ten cel jest mały, czy duży, czy cel jest tylko do osiągnięcia przez jedną osobą, czy przez zespół osób. Nie jest najistotniejszy czas tylko efekt końcowy. Często spotyka się stwierdzenie, że motywacja to niezaspokojone pragnienie. Dobrze wiemy, że każdy człowiek posiada inne pragnienia - pragnienia związane z pracą, sportem, zdrowiem, zainteresowaniami - intensywność ma wtedy ogromne znaczenie. 

Wyobraźmy sobie np. studenta medycyny, który odbywa staż w małym powiatowym szpitalu, nie tak sobie wyobrażał swoją przyszłość, wolałby staż robić w renomowanej klinice, jego pragnienie będzie niezaspokojone i będzie robił wszystko aby dostać się tam gdzie pragnie. Jeżeli nie będzie miał możliwości spełnienia swojego pragnienia będzie pracownikiem, którego cele wewnętrzne będą sprzeczne z celami swojego zakładu pracy. W tym miejscu warto podkreślić, że motywacja zbyt słaba jak i zbyt silna źle działają na człowieka, powodując wszelkiego rodzaju zakłócenia pracy np. człowiek robi więcej błędów, nie potrafi skupić się na zadaniu, zawęża się pole uwagi i koncentracji itp. Osiągnięcie najlepszych efektów, rezultatów następuje gdy motywacja jest na średnim poziomie, czyli zachowana jest równowag. Człowiek już od najmłodszych lat wie, że w stanie jest osiągnąć określony cel jeżeli spodziewa się, że jego praca zostanie odpowiednio doceniona i nagrodzona. Małe dziecko, które za dobre zachowanie ma otrzymać słodką nagrodę będzie się bardzo starało, inaczej będzie gdy obiecana nagroda nie jest tym, czego dziecko oczekuje i pragnie. Przecież nie wszyscy lubią słodycze - taka mała dygresja.

     

        "Motywacja jest siłą motoryczną ludzkich działań i zachowań, jest niezbędnym i jednym z najważniejszych czynników powodujących wzrost efektywności pracy.  Rozpoznanie motywacji pracowniczej jest rzeczą bardzo trudną, motywy bowiem stanowią wewnętrzny czynnik organizmu. Poznajemy ich działanie przez dokładne obserwowanie zachowań ludzkich. Niemniej poznanie samej motywacji oraz czynników ją kształtujących jest niezbędne, ponieważ warunkuje podejmowanie świadomych i skutecznych działań, które doprowadzają do wzrostu znaczenia samej motywacji i wzrostu efektywności pracy" taką definicję prezentuje S.Borkowska w książce "System motywowania w przedsiębiorstwie"  PWN, Warszawa 1985 r.

Rozróżniamy równe rodzaje motywacji. I tak możemy motywację podzielić na:

1) Motywację wewnętrzną - to to, co w nas siedzi, to nasze zachowanie, nasze odczucia, uczucia, poglądy, chęć uczenia się, poznawania, wykorzystania i rozwoju zawodowego, samorealizacja itd.

2) Motywację zewnętrzną - to kary i nagrody, które określane są przez środowisko, w którym się obracamy. Kary mogą być następujące: ustne, pisemne, finansowe i inne działania dyscyplinarne. Nagrody to pochwały, awanse, podwyżki, wyróżnienia i inne.

3) Motywację pozytywną - wg J.Reykowskiego "Motywacja. Postawy prospołeczne a motywacja" PWN, Warszawa 1979 r. - która polega na stwarzaniu pracownikowi perspektyw coraz lepszego rozwoju i osiągnięcia jego celów w miarę spełnienia oczekiwań pracodawcy, np. uzyskania wyższych zarobków, stanowiska, większej samodzielności, wyjazdu do pracy za granicę. 
4) Motywacje negatywną -  w przeciwieństwie do pozytywnej, motywacja negatywna opiera się na stwarzaniu poczuciu zagrożenia np. utratą stanowiska, utrata pracy, zagrożenia naganą. 

Proces oddziaływania na motywację to motywowanie.

Motywowanie jest jednym z ważniejszych elementów zarządzania w przedsiębiorstwie, umiejętne wykorzystanie motywatorów to sukces zarządzającego. Motywowanie to trudna sztuka. Nawet nie zdajemy sobie sprawy z tego, że posiadanie w firmie określonych motywatorów to nawet nie połowa sukcesu w przypadku gdy osoba motywująca nie jest ekspertem w zarządzaniu i właściwym podejściem do pracowników.  
W obecnych czasach menadżerowie twierdzą, że motywatorem do pracy jest pieniądz i tylko pieniądz. Nawet nie wiedzą jak się mylą. To tak, jak z jedzeniem - wszyscy wiemy, że trzeba jeść aby żyć, ale nie żyjemy tylko po to żeby jeść. Jedzenie samo w sobie nie jest celem naszego życia. W pracy nie zawsze motywem naszego działania jest pieniądz. 

Teoria potrzeb wg hierarchi A.Maslowa należy do najbardziej popularnych i przedstawia motywacje człowieka w postaci hierarchii pięciu potrzeb prezentowanych w kształcie piramidy, począwszy od potrzeb podstawowych (elementarnych) aż do potrzeb najwyższego rzędu czyli potrzeby samorealizacji. 

 
 Źródło: https://pracezarzadzanie.wordpress.com/category/prace-magisterskie-licencjackie-i-inne/

Potrzeby powinny być zaspokajane zgodnie z kolejnością przedstawiona w piramidzie. Człowiek głodny i spragniony nie będzie dążył do samorealizacji, dopiero kiedy będzie najedzony, będzie czuł się bezpiecznie, będzie posiadał rodzinę albo kogoś na kim będzie mu zależało, będzie doceniony to wtedy będzie już bliski samorealizacji.

To jeszcze nie koniec.